جولیان فون میتلشتاد خبرنگار اشپیگل در شماره اخیر این مجله آلمانی،گزارشی اختصاصی از نوار غزه تحت سیطره حماس تهیه کرده که هر چند کاملا"بی طرفانه نیست ولی جالب از کار درامده.بد ندیدم به فارسی هم ترجمه ش کنم:

یکسال بعد از در دست گرفتن تمامیت قدرت در نوار غزه، حماس از هر وقت دیگری قویتر است. مخازن سلاحهایش سرشار است و کنترلش بر زندگی روزمره استوار و محکم. اسلامیست ها میتوانند مشغول کسب و کارشان باشند که تا درجه زیادی در سایه منابعی است که از طریق تونلهایی که غزه را به مصر متصل میکنند به دست میاورند. سلطان سازندگان تونل امشب مهمانی خیره کننده ای داده بود با گلهای رزی از مصر. و رقص تا دمادم صبح. هزاران نفر در این رویداد شرکت کردند تا ازدواج او و عروس پانزده ساله ش را جشن بگیرند.او دخترک را انتخاب کرد و خانواده ی دخترک هم با خوشحالی قبول کردند،چون هیچکس با کسی که ابوابراهیم مینامندش مخالفت نمیکند.

وی ثروتمندترین مرد رفح است و اینجا معتقدند میلیونها دلار میارزد.او یک جیپ طلایی رنگ دارد و ساختمان تجاری چندطبقه ای را بنا کرده است که تنها سازه از نوع خودش در منطقه ست.او همچنین یک همسر و ده قرزند دارد و حالا این دومین همسرش را اختیار کرده،که برای او یک تختخواب عروسی،یک یخچال و دو تلویزیون از طریق همان تونلها از مصر آورده است.

ابو ابراهیم،38 ساله، حماس را واردار به قدردانی از ثروتش کرده و حماس هم قدرتش در نوار غزه را مدیون ابوابراهیم است.25 سال پیش او اولین تونل را در حالی زیر مرز مصر حفر کرد که 13 ساله بود و از اولین کسانی بود که مبادرت به انجام این عمل مخاطره آمیز در زیر زمینهای رفح میکرد.در ابتدا به قاچاق طلا،پنیر و سیگار می پرداخت اما پس از آغاز انتفاضه دوم در سال 2000، تجارت او عمدتا" به سمت سلاح سوق پیدا کرد. این ابراهیم بود که به مسلح شدن اسلامیست ها کمک کرد و برای انان کلاشینکف،مهمات و مواد منفجره ای را تهیه کرد که از بعد از به قدرت رسیدن حماس در ژوئن سال گذشته از آن استفاده کرده اند.

هر چند حماس  به یک پیروزی نظامی بر رقیبش فتح در 14 ژوئن 2007 دست پیدا کرد، اما همچنان بعد از گذشت یکسال، این جنگ داخلی ثانویه و بی صدا بر سر کنترل نوار غزه تا امروز ادامه دارد. این جنگی بر سر این است که چه کسی در آینده حکم و قانون را برای کارمندان اداری و نیروهای شبه نظامی تعیین خواهد کرد و همچنین بر سر اینکه چه کسی مالیاتها را جمع آوری خواهد کرد و چه کسی این حق را دارد تا اسراییل را هدف راکت قرار دهد.

وقتی جمعه دو هفته پیش پنج عضو حماس در یک بمبگذاری جلوی کافه ای ساحلی کشته شدند،رهبری حماس فورا" رقییبش فتح به رهبری محمود عباس را مسئول حمله دانست.اما این نیزمحتمل است که بمبگذاری توسط عناصری در سلسله مراتب شبه نظامیان خود حماس انجام شده باشد.سازماندهی اسلامیست های رادیکال گاه و بیگاه به دسته بندی های متعددی تقسیم می شود.

حماس بمبگذاری را دستاویزی برای اجرای بزرگترین حملاتش از پس از به قدرت رسیدن قرار داد و 200 نفر از فعالانی که ظن همکاریشان با فتح میرفت را دستگیر کرد و در پی یافتن سازمانهای وابسته به آن برامد و انتشار سه روزنامه را هم توقیف کرد. در پاسخ، رهبری دولت فتح در کرانه غربی هم 150 عضو حماس را دستگیر کرد. صدها تن از اعضای فتح تاکنون به اسرائیل گریخته اند و در ابتدای این هفته متعاقبا" به کرانه غربی انتقال داده شدند.

دو تکه نامرتبط فلسطین آینده،از هم چنان در حال دور شدنند که صفحات قاره ای زمین.در همین حال،حکام جدید غزه مداوما" کنترلشان بر نواره باریک ساحل مدیترانه را گسترش میدهند و مهمترین یاری دهندگان انان، مردان تونل ساز رفح هستند.

بر طبق گزارشهای آژانس اطلاعات داخلی اسراییل،175 تن مواد منفجره از ژوئن 2007 به منطقه قاچاق شده است،به همراه10 میلیون قطعه فشنگ،دهها هزار قبضه اسلحه خودکار، نارنجک،مین های زمینی، و موشکهای رهگیر دقیق. اسلامیستها معتقدند که برای قاچاق سلاح بهتر است از همین تونلهای تقویت شده با سیمان - که هم اکنون به تهویه هوا و مخزن آب هم مجهز شدند- استفاده کرد. اما چیزهایی فراتر از سلاح از این تونلها میگذرند.

از زمانی که اسراییل نوار غزه را تحت عنوان "قلمرو دشمن" دسته بندی کرد و مرزهایش را مهر وموم کرد، 95درصد تجارتخانه ها مجبور به تعطیلی و 70000 کارگر و حدود 40000 کشاورز بیکار شده اند. این مسئله تونلها را به شاهراه زندگی 1.5میلیون ساکن غزه تبدیل کرده است.از البسه تا کوکاکولا تا سیمان،تقریبا" همه کالاها به زیرزمین این نوار ساحلی میرسد.

پنج هزار نفر در این تونلها کار میکنند، جایی که تا 15 سال پیش فقط 150 نفر مشغول کار بودند.در حال حاضر هر کس که استطاعت خرید یک بیل،یک ژنراتور و یک جرثقیل کوچک را داشته باشد به کار حفاری می پردازد و البته هر هفته کسانی در این راه کشته می شوند یا به خاطر اینکه تونلها خوب استحکام بخشی نشده اند یا به این دلیل که مصریها انها را منفجر میکنند.

جویندگان جدید طلا در رفح، دقیقا" بر ماسه های طرف دیگر مرز روی ادعایشان شرط بسته اند و قیمت زمین هم در اینجا بالاتر از هر جای دیگری در نوار غزه است. مدخل تونلها در آلونکهاییست که با تخته های چوبی ساخته شده اند و با گیاهانی پوشانده شده اند تا شبیه باغچه به نظر بیایند. بدنه مدخل تا 10 متر عمق دارند و در انتهای آن راهرویی است که به جنوب غربی  میرود.تونلها 60 سانتیمر عرض و یک متر ارتفاع دارند و تا 1 کیلومتر هم طول دارند.گاهی تا 4 تونل با هم به فضای عمودی خروجی میرسند،تونلهایی که فقط با یک الوار از هم جدا شده اند.

هر تونل، خروجی های متعددی در آن سوی مرز مصر دارد تا اگر یکی از انها لو رفت، مابقی بتوانند باز بمانند. این یک بازی موش و گربه است که البته مصریها به تعقیب کردن قاچاقچی ها بی میلند.اسراییلی ها، به نوبه خودشان، ادعا میکنند که هیچکس دقیقا" نمیداند تونلها کجا هستند و انان هم تمایلی به بمباران غیر نظامی ها ندارند. اما طبق نظر ابویعقوب "اینکه حماس در غزه قدرتمند بماند برای اسراییلی ها نیز خوبست،چون دراین صورت معنای آن اینست که هیچکس به طور جدی وادارشان نمیکند تا بر سر یک نقشه صلح جدید مذاکره کنند."

ابویعقوب دستیار ابوابراهیم قاچاقچی سلاح است که هم اکنون برای جانش می ترسد و ترجیح میدهد پنهان بماند.دو مرد در زمان کودکی به دنیای زیر زمین رفتند و هرچند ابویعقوب هیچوقت به ثروتمندی رفیقش نشد اما به اندازه کافی برای خریدن یک ویلای دلفریب درامد داشته است.و چه خواهد شد اگر تونلها فردا بسته شوند؟ ابویعقوب دستهایش را به هم میزند "خوب، من دیگه کار نخواهم کرد."

اما حالا به بدنه یکی از تونلها تکیه داده، جاییکه کارگرانش مشغول حفر تونل جدیدی هستند.انها فقط 200 متر تا رسیدن به هدفشان فاصله دارند.با استفاده از تصاویر گوگل erath ، کابلهای برق و تیوبهای اکسیژن و سیستم مخابرات داخلی را در زیر زمین نصب میکنند.ساختن همچین تونلی 6 ماه زمان و 40000 دلار هزینه می برد و صاحبان ان تونلهایی که کشف می شوند تقریبا" همه چیزشان را از دست میدهد. در طرف دیگر انهایی که موفق میشوند میتوانند شانسی داشته باشند.

در اوج تحریم و محاصره،قیمتها چهار برابر شدند و برای مدتی سیمان در غزه 10 برابر قیمت ان درمصر شد.اما حالا، آتش بس 19 ژوئن نقشه های قاچاقچی ها را عقیم گذاشته است.برای چند هفته گذشته هر روز حدود 90 کامیون اجازه عبور از مرز اسراییل را می یابند.هرچند این تعداد فقط بخشی از 400 کامیونی است که قبل از محاصره وارد غزه میشدند ولی همین قدرهم برای سقوط فوری قیمتها در رفح کافی بود. دو هفته پیش چند دستفروش و دلال یک راکت دست ساز را در مسیر شهر اسراییلی سدروت منفجر کردند با این امید  که دولت اسراییل را وادار به دوباره مهر وموم کردن مرزها کنند. "آتش بس شاید برای مردم غزه خوب باشد ولی برای ما نه." ابویعقوب این را  میگوید.

اتش بس همچنین برای حماس هم زیان بار بوده است، زیرا عبور و مرور زیرزمینی یکی از منابع کلیدی کسب درامد است. این اعتقاد وجود دارد که اسلامیست ها روزی 10000 دلار به عنوان دستمزد استفاده –به اندازه مالیات بهای افزوده- از صاحبان تونلها درامد دارند که تمامی ان به صورت نقد به جمع کنندگان مسلح مالیات که در خروجی تونلها منتظر می ایستند پرداخت میشود. اگر یک جعبه سیگار 74 سنت در مصر می ارزد،در غزه2.87 دلار قیمت دارد که نیمی از سود ان به جیب حماس میرود. و خوب، آدمهای زیادی هم در غزه سیگار میکشند.

اسلامیست ها همچنین توزیع بنزین را کنترل می کنند.هر کس که مایل به خرید بنزین باشد باید اول یک تضمین نامه از حماس بگیرد به قیمت 264 دلار و در عوض سهمیه ای به اندازه 20 لیتر هر دو هفته یکبار به او داده میشود -حتی حالا هم که اسراییل اجازه ورود 1 میلیون لیتر سوخت اتوموبیل را به نوار غزه داده است- بااینحال بسیاری از ساکنین، با مخلوطی از بنزین و روغن نباتی و روغن اتوموبیل چندین بار مصرف شده رانندگی میکنند.در نتیجه، نوار غزه بوی یک دکه سیب زمینی سرخ کرده فروشی را میدهد.

اما برای اسلامیستها مسئله فقط پول نیست بلکه برقراری عدالت و مهمتر ازآن برقراری عدالت "توسط چه کسانی" هست.بعد از کودتای حماس، محمود عباس از قضات غزه خواست تا بر سر کارهایشان حاضر نشوند.این موضوع حماس را بر ان داشت تا در نوامبر گذشته بر دادگاهها مسلط شود و قضات تابع اهداف خودشان را منصوب کنند.بعضی ها حتی دوست دارند همین دادگاه ها هم وجود نداشته باشند. یکی از انان و شاید ومهمترین انها،مروان ابوراس است که به عنوان مفتی حماس شناخته می شود. رهبران سیاسی این سازمان ترجیح میدهندتا همردیف با ابوراس نامبرده نشوند و او را منحصر به فرد و عجیب می دانند. اما نخست وزیر حماس،اسماعیل هنیه و محمود زهار از بنیانگذاران حماس دوست دارند تا مسائل دینی را با وی که در مدینه تحصیل کرده مطرح کند. دانشمند دینی عبای بلندی که تا زمین می رسد پوشیده و شکمش بر لبه میزش فشار میاورد.روی میز، قرانی بر قابی از چرم قرمز و مصنوعی تمساح قرار دارد. ریشش و پرچم فلسطین روی میز در نسیمی که از پنکه دفترش می وزد در اهتزازند. او بیشتر خواب آلود به نظر میاید تا خطرناک و همچنین هیچ سازگاری با کسی ندارد که جمعه دو هفته پیشش یک بمب جلوی خانه اش منفجر شده باشد. از نظر او کوشش برای بمبگذاری یک عمل انتقامجویانه محرز توسط فتح فرض میشود.

به خاطر فتوایی که ابوراس صادر کرد بود که  100 عضو فتح در چهار روز ابتدای به قدرت رسیدن حماس در سال گذشته جانشان را از دست دادند.مفتی میگوید" هر کسی که قتل و جنایتی انجام داده است باید محکوم به مرگ شود.قبل از سرکار امدن حماس اینجا جرایم زیادی اتفاق میفتاد.هم اکنون ولی اعاده قانون شده است." قانون البته معنی شکنجه را هم میدهد،چیزی که ابوراس به سختی مایل به قبول آن است. فلسطینیانی که به کرانه غربی گریخته اند گزارش داده اند که به دیوار میخکوب میشدند و پس از زندانی شدن درتابوتهایی مورد اعمال تحقیرآمیز از سوی اعضای حماس قرار میگرفتند. "ما بهترین جنبه های سیستم ایران و عربستان را برخواهیم داشت" ابوراس تاکید میکند که زنها میتوانند در دانشگاهها حاضر باشند،به خرید بروند و رانندگی کنند." ازاینها گذشته، ما طالبان نیستیم."

تاثیرگذاری اسلامیست ها هر روز بیشتر و بیشتر قابل رویت می شود.بیشتر مردها اکنون ریش کامل میگذارند و اکثر زنها حجاب کامل و روسری به سر دارند.مناره ها درسرتاسر غزه درحال برپا شدنند و الکل دیگر در دسترس نیست،رقصیدن مختلط درجشنهای ازدواج ممنوع شده و مدارس مذهبی گسترش می یابند.همچنین حریقهای عمدی علیه موسسات مسیحی و کافی نت ها اتفاق میفتد و چندماه پیش هم اسلامیست ها حتی نارنجکی را جلوی هتل دیارا منفجر کردند به این دلیل که گفته میشد خدمتکاری در فنجانهای قهوه مشروب سرو کرده است.بالکن هتل دیارا ماواییست برای طبقه متوسط، و خانواده ها عصرهایشان را با رامی بازی کردن {نوعی بازی با کارت} در انجا سپری میکنند. شرحبیل زعیم هر روز با همسر و چهار فرزندش به هتل دیارا میاید. او مالک بزرگترین موسسه حقوقی در فلسطین است و تا دو سال پیش به سرمایه گذاران عرب و موسسات غیردولتی بین المللی مشاوره حقوقی میداد. اما از بعد از کودتای حماس،سرمایه گذاری متوقف شده و دادخواستهای حقوقی دیگر به ندرت پر میشوند.اکنون زعیم، به همراه همسرش آزمون کشوری علوم سیاسی را گذرانده و مشغول مطالعه برای دریافت فوق لیسانس حقوق است. او میگوید" حالا وقت زیادی دارم."

به همراهی تعدادی از فلسطینیان همفکرش،زعیم در حال تاسیس حزب جدیدیست: مجمع فلسطینیان، که از طرف منیب مصری،یک میلیونر نابلسی حمایت میشود. "ماحداقل پنج سال دیگر نیاز به فعالیت داریم تا بتوانیم بر حماس پیروز شویم" اما او امیدوار است و خاطرنشان میکند که خیلی از مردم از تندروهای اسلامگرا ناامید شده اند.

مردم دوباره شبها در خیابانها دست به معاملات قماری میزنند، علیرغم اینکه در هر گوشه ای یک افسر پلیس وجود دارد، زعیم میگوید این هم مربوط به گسترش دستاوردهای حماس است. "حماس برسر قدرت است اما هنوز مانند یک حزب اپوزیسیون فکر میکند" جمع آوری زباله از خیابانها را نادیده میگیرد،برای تعمیر چراغهای راهنمایی،جاده ها و شبکه آب کاری نمیکند و توجهی به کودکانی که در تقاطعها گدایی میکنند ندارد.

حماس حتی زیر مهمترین قولش زده است: مبارزه با فساد." شما میتوانید زندانی بودنتان را به سادگی بخرید،و این حتی ارزانتر از خریدنش تحت سیطره فتح است" این را مردی که میخواست ناشناس بماند میگوید." یک پلیس راهنمایی اخیرا" ازمن تقاضای اعانه ای برای خرید صبحانه میکرد." اما فساد در ساختار قدرت غزه بیشتر از بالا سرچشمه میگیرد تا از پایین.

رهبر بالفعل غزه،اسماعیل هنیه، که 28 کیلو وزن اضافه کرده، دفترش را در مهمانخانه دولت سابق مستقر نموده، البته با یک منظره عالی به اقیانوس.دیگر مسئول سازمان طاهر نونو سخنگوی حماس دوست دارد در هتل دیارا مستقر باشد و با ریشی به دقت اصلاح شده و لبخندی بی وقفه بر لب به میهمانانش خوشامد میگوید .هر کس که به سخنان نونو گوش میکند متوجه میشود که حماس مایل به آزادسازی گیلاد شلیط،سرباز ربوده شده اسراییلیست تا حتی برای رسیدن به صلح یک دولت وحدت ملی با فتح تشکیل دهد.

نونو قلیانش را دود میکند.او میتواند تکیه دهد و استراحت کند زیرا اوضاع برای حماس مساعد پیش میرود.انها فتح را تا بدانجا منزوی کرده و به حاشیه رانده اند که حتی گفته میشود محمود عباس هفته پیش مستاصلانه تهدید کرده بود که اقتدار و صلاحیت دولت خودمختار فروخواهد پاشید اگر اسراییل بخواهد شلیط را با دو زندانی مشهور حماس معاوضه کند.این موضوع معنی دار است زیرا ازادسازی فلسطینیان تا به امروز متداوما" یک مسئله بی طرفانه و مشترک برای تمام احزاب به حساب میامد.

نونو چهره آشکار حماس است.چهره دیگر حماس لبخند نمیزند و متعلق به ایمن 26 ساله  با ریشهایی پرپشت واصلاح نشده ست که رویای شهادت را دارد." من دیر یا زود خواهم مرد.عالی خواهد شد اگر در حمله ای به اسراییل کشته شوم." او کلیپی را در موبایلش نشان می دهد که وی را در حال شلیک کردن کلاشینکف نشان میدهد و سپس عکس دخترش را که فقط چند ماه دارد.

ایمن شش سال پیش به عنوان رزمنده به گردانهای الاقصی پیوست و سپس عضو گارد ریاست جمهوری فتح شد.بعد از کودتا او به حماس روی اورد.حالا روزها یک افسر پلیس است و شبها عضوی از گردانهای قسام. او حتی لازم نیست لباسهایش را از این شغل به شغل بعدی عوض کند.یونیفورم هردو یکسان است.

پیش از آتش بس،او راکتهایی را به شمال غزه انتقال میداد و از انجا شلیک میکرد.اما با اینکه حالا دوران اتش بس است سر او به هیچ وجه خلوت نشده." اتفاقا" برعکس!" او میگوید." ما برای حمله بزرگ بعدی تمرین میکنیم." معنی این جاسوسی کردن از مواضع اسراییل و کاشتن مواد انفجاری در حواشی مرز است.صدای انفجارها این روزها زیاد شنیده میشود، در حالیکه رزمندگان قسام برای جنگهای چریکی اماده میشوند..در همین زمان،حماس سعی دارد تا گردانهایش را با یک سلسله فرماندهی مشخص به شکل یک ارتش موثر دوباره ساماندهی کند که بتواند مانند انچه حزب الله در لبنان کرد در برابر تهاجم اسراییل مقاومت کند.

"ما قطع امید کرده ایم، چون اسراییل به طور کامل مرزها را طبق آنچه قول داده باز نمیکند.به همین دلیل است که به زودی آتش بس را خواهیم شکست." این را ایمن میگوید.او امیدوار است که این موضوع بالاخره شانس اینکه رویاهایش به حقیقت بپیوندند را بدهد.

ابوابراهیم،سلطان تونلهای رفح هم ممنون خواهد بود.

منبع: اشپیگل

برگردان به فارسی:نوستالژیک